نوزادی
رژیم توصیه شده در این برهه از زندگی، مصرف شیرمادر و تغذیه تکمیلی است. با مراجعه به متخصص تغذیه و بررسی نمودارهای وزن برای سن، قد برای سن، دور سر و وزن برای قد می توانید از رشد و وزن گیری مناسب نوزاد خود اطمینان حاصل کنید.
آموزش تغذیه تکمیلی
بهترین زمان برای شروع غذای کمکی، پایان شش ماهگی یعنی 180 روز بعد از تولد، است. از شش ماهگی به بعد، نیاز اغلب شیرخواران به انرژی و برخی ریزمغذی ها مانند آهن، روی و... افزایش می یابد؛ که این نیاز باید از طریق غذای کمکی تامین شود. ذخیره آهن شیرخواری که به موقع متولد شده است؛ تقریبا در حدود 6 ماهگی به حداقل می رسد؛ بنابراین در صورت عدم دریافت آهن از طریق غذاهای کمکی و قطره یا شربت آهن در این برهه زمانی، احتمال ابتلای کودک به کم خونی وجود دارد. برای جلوگیری از سیاه شدن دندان های نوزاد، قطره آهن را در ته دهان کودک بریزید تا دندان هایش سیاه نشود؛ همچنین برای اطمینان بیشتر بعد از آن مقداری آب به کودک داده و از شیر دادن بلافاصله بعد از آن خودداری کنید.
در سن 4 تا 6 ماهگی، در صورتی که شیرخوار علیرغم تغذیه مکرر (حداقل 12 بار در 24 ساعت و به مدت 5 روز)، رعایت وضعیت صحیح شیر خوردن از سینه مادر و اطمینان از تخلیه کامل سینه در هر وعده؛ افزایش وزن کافی نداشته باشد، پزشک ممکن است شروع غذای کمکی را توصیه کند. یعنی تنها در صورت افزایش وزن نامناسب می توان با توصیه پزشک معالج، تغذیه تکمیلی را در 4 ماهگی آغاز کرد.
در فصل گرما باید هر روز چند نوبت آب جوشیده خنک شده، به نوزاد داده شود. آب لوله کشی یک دقیقه جوشانده شده قابل استفاده بوده و باید از دادن آب معدنی به نوزاد خودداری کرد. در این هفته هر روز به نوزاد فرنی دهید؛ در روز اول 1 قاشق مربا خوری، روز دوم 2 قاشق مربا خوری، روز سوم 3 قاشق مربا خوری، روز پنجم 8 قاشق مربا خوری و روز ششم 12 قاشق مربا خوری فرنی را به کودک دهید.
در روزهای اول و دوم هفته دوم، بهتر است علاوه بر فرنی از حریره نیز استفاده شود. در مورد بعضی شیرخواران که به نظر می رسد فرنی یا حریره بادام را دوست ندارند، می توان یک حلقه موز رسیده یا یک تکه سیب درختی پوست کنده رنده شده را به فرنی یا حریره بادام اضافه کرد.
- هفته سوم و چهارم ماه هفتم:
از هفته سوم تا آخر هفته چهارم ماه هفتم، سوپ نیز به برنامه غذایی کودک اضافه می شود. این سوپ که با غلظتی مشابه غلظت ماست تهیه می شود؛ مخلوطی از گوشت، برنج و هویج بوده که یک الی دو روز بعد از شروع خوردن آن، سیب زمینی و به تدریج یکی از انواع سبزیها هم به آن اضافه می شود. شروع مصرف سوپ نیز با یک یا دو قاشق مرباخوری است که بعد از شیر مادر به کودک می دهیم. سوپ را باید بعد از پخته شدن له و نرم کرده و سپس به شیرخوار داد.
- ماه های هشتم و نهم زندگی:
در هفته اول ماه هشتم، به برنامه غذایی کودک زرده تخم مرغ پخته و سفت شده را اضافه می کنیم. باید دقت شود که زرده کاملا از سفیده جدا شده و در کمی شیر مادر یا آب جوشیده خنک شده به همراه کمی کره نرم شده و به نوزاد داده شود. مقدار مصرف آن نیز، با مرور زمان بیشتر می شود.
در سه هفته آخر ماه هشتم، باید به غذای کودک بلغور، جو، گندم و میوه های رسیده و نرم شده مانند سیب، گلابی، هلو، زردآلو، انبه، طالبی، آلو، هندوانه و موز سالم و رسیده را اضافه کرد. بعد از غذا دادن، مصرف یک یا دو خرمای بدون هسته و پوست گرفته به عنوان دسر، برای کودک بسیار لذت بخش است.
در ماه نهم، حبوبات را به غذای کودک اضافه می کنیم، حبوبات را باید از قبل خیس کرده و آب آنها را دور بریزیم.
- ماه یازدهم و دوازدهم زندگی:
در این برهه از زندگی، باید مهارت جویدن در کودک تقویت شود. در این دوره تغذیه با شیر مادر همچنان ادامه می یابد. افزایش مایعات رژیم کودک با استفاده از آبمیوه های طبیعی و آب سالم، دارای تاثیراتی مفید است. از ده ماهگی به بعد می توان انواع کته ها و خوراک ها را نیز به رژیم غذایی نوزاد افزود. دفعات تغذیه در این برهه زمانی 4 تا 5 بار در روز بوده و حجم آن بنا بر میل شیرخوار است. در این دوره استفاده از حلوا، تکه های کوچک میوه، نان یا بیسکوییت ساده بدون کرم و خامه که بتوان روی آن کره یا ماست چکیده سالم قرار داد به تنهایی یا همراه با کمی شیر مادر یا شیر پاستوریزه می تواند به برنامه غذایی شیرخوار اضافه شود.