دوپامین چیست و چگونه باعث چاقی افراد می شود؟
دوپامین یکی از شاخص ترین ها و مهم ترین انتقال دهنده های عصبی در مغز انسان است و وظیفه آن انتقال محرک ها و پیام ها در اعصاب می باشد. این ماده روی بخش مرکزی پاداش و لذت مغز تاثیر گذاشته و به همین علت موجب تغییر در روحیه افراد می شود و در صورت پایین بودن سطح دوپامین فرد دچار افسردگی و اختلال در فکر و تمرکز کردن می شود. ولی سوالی که در اینجا مطرح است این است که دوپامین چه ارتباطی با چاقی افراد دارد؟
تحقیقات نشان داده است که افرادی که دارای اضافه وزن هستند ممکن است مسیر حرکتی دوپامین در بدنشان دچار نقصان شده و به همین علت به سمت غذاهای چرب و شیرین روی می آورند. در واقع کند بودن حرکت دوپامین در بدن موجب افزایش میل افراد به جستجوی لذت و به همان نسبت پرخوری می شود. بنابراین تغییرات در سطوح فعالیت بدن با سطوح پایین دوپامین ارتباط داشته و رژیم غذایی در تعیین سطح دوپامین بسیار موثر است.
همچنین بالا بودن میزان دوپامین در بدن باعث افزایش فعالیت بدن، بالا رفتن اراده افراد، شادابی بیشتر و افزایش انرژی می شود.
رژیم دوپامین چیست؟
رژیم دوپامین فاقد برنامه خاص از لحاظ زمانی می باشد و در واقع نوعی برنامه رژیمی است که علاوه بر تحریک مغز جهت ترشح بیشتر دوپامین و به همان نسبت کاهش وزن در کنار کم کردن چاق کننده ها در رژیم غذایی، باعث بالا رفتن روحیه شما نیز می شود.
طبق تحقیقات انجام شده موادی که تاثیر زیادی روی تحریک مغز و افزایش ترشح دوپامین دارند عبارت اند از :
- انواع خشکبار، آجیل مانند بادام و گردو
- شکلات تلخ
- گوشت تازه و تخم مرغ، عدس
- ماهی های سرشار از امکا3 مانند سالمون و ماکرل
- انواع میوه ها و سبزیجات به خصوص موز
- مواد لبنی همچون شیر، ماست و پنیر
- اسیدهای چرب مفید همانند تخم آفتاب گردان، دانه کتان، روغن زیتون و غیره
نکته قابل توجه این است که مصرف پروتئین بدون اینکه باعث افزایش اشتها و چاقی شود، بر میزان دوپامین تاثیر گذاشته و باعث افزایش آن می شود. چرا که غذاهای پروتئین دار حاوی آمینواسیدها هستند که خود عامل اصلی برای تولید دوپامین می باشد. بنابراین خوردن یک وعده صبحانه سرشار از پروتئین از جمله تخم مرغ، گوشت کم چرب و لبنیات، علاوه بر کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری صبحگاهی، باعث افزایش میزان دوپامین بدن می شود.
نکات ضروری در هنگام استفاده از رژیم دوپامین:
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا و مواد غذایی که می بایست در رژیم غذایی از آنها استفاده کنید، رعایت نکات زیر نیز می تواند نقش بسزایی در تعادل میزان این هورمون در بدن شما داشته باشد.
- وعده های غذایی را مرتب نمایید. این امر موجب می شد تا از نوسان ناگهانی در ترشح این هورمون جلوگیری شود و باعث تنظیم میزان اشتها و جلوگیری از پر خوری افراد می شود.
- همان طور که در بالاتر نیز اشاره شد، صبحانه سرشار از پروتئین فراموش نشود.
- بر خلاف تصور برخی افراد در حذف کربوهیدرات از این رژیم غذایی، حتما به میزان لازم از کربوهیدرات در برنامه غذایی خود استفاده نمایید. بدین منظور می توانید از کربوهیدرات هایی استفاده نمایید که شاخص گلیسمی پایین دارند. مانند نان جو
- از خوردن چربی های اشباع شده دوری کنید و چربی های غیر اشباع مانند روغن زیتون را جایگذین آن نمایید.
- مصرف الکل، کافئین، قند و شکر را تا آنجا که امکان دارد به صفر برسانید.
- از مصرف غذاهای شور و پر نمک دوری کنید.
- ورزش را جز رژیم غذایی دوپامین خود قرار دهید. تحقیقات نشان داده ورزش هایی همچون یوگا می تواند باعث افزایش میزان سطح دوپامین بدن شود.
تعادل در مصرف دوپامین:
توجه داشته باشید که میزان متعارف از هر کدام از هورمون ها در بدن نقش بسزایی در عملکرد کلی بدن خواهد داشت. دوپامین نیز از این قضیه مستثنا نیست و کاهش سطح آن باعث بروز اختلالاتی همچون افسردگی، خستگی، بی حوصلگی و عدم انگیزه کافی می شود. همچنین سطح بالای دوپامین نیز باعث پرخاشگری فرد، کاهش همدلی با دیگر افراد، رقابت جو شدن بیش از حد، ریسک پذیر شدن بیش از حد فرد، وسواس فکری و در کل بروز رفتارهای خطرناک در افراد می شود. بنابراین حفظ تعادل در میزان مصرف مواد غذایی گفته شده برای تنظیم این هورمون نیز بسیار حائز اهمیت می باشد که باید بدان توجه ویژه شود.